Şirk ve küfür nedir?

Sual: Hadis-i şerifte, Allah’a şirk koşmanın dışında küfre sokan bir
günah olmadığı bildiriliyor. Bilindiği gibi, şirkten yani Allah’a ortak
koşmaktan başka küfre düşürücü günahlar vardır. O halde, bu hadis-i
şerifteki şirk ne demektir?
CEVAP
Şirk, Allahü teâlâya ortak
yapmak, benzetmek demektir. Benzeten kimseye müşrik denir. Küfrün
çeşitleri vardır. Hepsinin en kötüsü, en büyüğü şirktir. Bir şeyin her
çeşidini bildirmek için, genelde, bunların en büyüğü söylenir. Bunun
için, âyet-i kerime ve hadis-i şeriflerde bildirilen şirk, her cins
küfür demektir.

Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:
(Allahü
teâlâ, şirki [her çeşit küfrü] asla affetmez ve şirkten başka olan
[büyük küçük bütün] günahları dilerse affeder.) [Nisa 48]

Bir
kâfir, bir kelime-i tevhid söylemekle mümin olduğu gibi, bir mümin de,
bir söz söylemekle kâfir olur. Küfre düşürücü söz kullananın imanı
gider de haberi olmaz. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:
(Öyle bir
zaman gelir ki, kişinin imanı gider de haberi olmaz. Halbuki ondan,
gömleğin çıktığı gibi, iman çıkmış olur.) [Deylemi]

Küfre
düşenin bütün ibadetlerinin sevapları yok olur, tevbe ederse, geri
gelmez, ayrıca, nikahını da yenilemesi gerekir. Tevbe etmek için,
yalnız Kelime-i şehadet söylemeleri kâfi değildir. Küfre sebep olan o
şeyden de tevbe etmeleri gerekir. Küfre düştüğü şeyleri bilmiyorsa,
bilip bilmediğim bütün küfür söz ve işlerden tevbe ettim demesi
yeterlidir.

Berika ve Hadika’da ve Mecmaul-enhür’de diyor ki:
(Erkek
veya kadın, bir Müslüman, âlimlerin sözbirliği ile küfre sebep
olacağını bildirdikleri bir sözün veya işin küfre sebep olduğunu
bilerek, amden [yani tehdit edilmeden, istekle] veya başkalarını
güldürmek için söyler, yaparsa, manasını düşünmese dahi, imanı gider.
Mürted olur. Buna Küfr-i inadi denir. Eğer bunun küfre sebep olduğunu
bilmeyip, amden söyler, yaparsa, yine mürted olur. Buna Küfr-i cehli
denir. Çünkü, her Müslümanın, bilmesi gereken şeyleri öğrenmesi
farzdır. Bilmemesi özür değil, büyük günahtır. Küfr-i inadi ve küfr-i
cehli ile mürted olanın, nikahı bozulur. Zevcesinden vekalet alarak,
iki şahit yanında veya camide cemaat ile (Tecdid-i nikah) yapması
gerekir. İkiden fazla tecdid için (Hulle) lazım olmaz. Küfre sebep olan
sözü, hata ederek [yani amden olmayıp, yanılarak] veya tevilli olarak
veya ikrah [tehdit] edilerek söylerse, mürted olmaz ve nikahı bozulmaz.
Küfre sebep olması, âlimler arasında ihtilaflı olan bir sözü amden
söyleyen mürted olmaz ise de, bunun tevbe ve istiğfar etmesi ve
tecdid-i nikah yapması ihtiyatlı olur.)

(Her iki halde de küfre
girenin önceki ibadetleri yok olur. Tevbe ederse, geri gelmez. Zengin
ise tekrar hacca gitmesi gerekir. Önce eda ettiği namaz, oruç veya
zekâtları kaza etmez. Fakat küfre düşmeden önce yapmadığı ibadetleri
kaza eder. Tevbe için yalnız kelime-i şehadet söylemek yeterli
değildir. Küfre sebep olan şeyden de tevbe etmesi gerekir. Küfre sebep
olan sözü, hata ederek, yanılarak veya tevilli olarak söyleyen veya
küfrü gerektirdiği âlimler arasında ihtilaflı olan bir sözü bilerek
söyleyen küfre girmez. Fakat tecdid-i iman etmesi iyi olur.)